“Người hùng” của bưởi Quế Dương

Làm giàu từ cây đặc sản quê hương

Bưởi Quế Dương hay còn được gọi là bưởi Ta, bưởi Tháp Thượng. Đây là giống bưởi có khả năng sinh trưởng và phát triển khỏe, có thể chịu được hạn, chịu được ngập nước, dễ chăm sóc và khả năng kháng sâu bệnh cao thích hợp với mọi loại đất. Hơn nữa quả rất to và có vị thanh, ngọt vừa được người dùng ưa chuộng hơn các giống bưởi khác.

Nhận thấy những ưu điểm và giá trị của giống bưởi này, anh thợ cơ khí Nguyễn Duy Hà (xã Cát Quế, huyện Hoài Đức, Hà Nội) đã bỏ việc để chuyển sang làm kinh tế với bưởi. Không được đào tạo qua bất cứ trường lớp nào về trồng trọt và chăm sóc cây, cũng vì thế mà anh không ngừng cố gắng, không ngừng học hỏi, tự mày mò các cách chăm sóc, bón phân, các kỹ thuật cấy ghép và nhân giống bưởi quế dương.

Từ năm 2010 với ưu thế là gia đình mình có cây bưởi gốc có tuổi thọ trên 60 năm, anh Hà bắt đầu cấy ghép, chiết cành để nhân rộng giống ra. Bởi vì chưa có kinh nghiệm cũng không có kiến thức về bưởi nên anh thất bại rất nhiều lần. Đã có lúc anh muốn từ bỏ vì những khó khăn chồng chất, nhưng chỉ với một trăn trở đem bưởi quê hương trở thành một món đặc sản, một thương hiệu lớn đã vực anh dậy tiếp tục chiến đấu. Trời không phụ người có công, trải qua nhiều lần thử nghiệm anh cũng thành công trong việc nhân giống và chăm sóc.

Khi đã có được những thành quả đầu tiên là vườn bưởi chín trĩu cành thì một vấn đề được đặt ra đó là đầu ra cho sản phẩm. Vì đây là giống bưởi mới, trên thị trường chưa xuất hiện nhiều nên người tiêu dùng vẫn còn khá e ngại về chất lượng và chỉ mua những loại bưởi đã có thương hiệu từ trước như bưởi Diễn, bưởi Đoan Hùng, bưởi da xanh,… anh lại bắt đầu quá trình giới thiệu bưởi của mình đến từng người, từng cửa hàng hoa quả. Có những ngày anh đi mấy chục km chỉ để giao 5 quả bưởi cho khách hàng và không thể kể hết bao nhiêu lần anh bị từ chối.

Số vốn ban đầu gần như là không có, bưởi lại không bán được thêm vào đó là chuyện gia đình, anh gần như bỏ cuộc. Nhưng anh đã có những khách hàng đầu tiên vì chất lượng bưởi mà tìm đến, chính những khách hàng đó là người giúp anh lấy lại niềm tin vào bưởi của mình và tiếp tục làm việc.

Nhắc lại những khó khăn đã qua, anh Hà tâm sự: “ May mắn cho tôi là được bà con tin tưởng, mặc dù tôi không có một đồng trong tay vẫn giao cả vườn bưởi cho tôi hái mang bán, điều đó giúp tôi có những khoản vốn đầu tiên. Nếu không có những sự giúp đỡ ấy thì tôi không thể vượt qua được khó khăn để đạt được thành quả như bây giờ.”

Sau gần 6 năm cố gắng, hiện tại anh có 7 sào vườn chuyên cho quả và hơn 1 mẫu đất chuyên trồng cây giống tạo công ăn việc làm ổn định cho nhiều công nhân. Anh được mọi người yêu mến đặt cho cái tên “Hà Bưởi ngon”.

Bưởi Quế Dương ra hoa vào đầu tháng 2 -3 dương lịch và thu hoạch vào rằm tháng 8- tháng 9 âm lịch. Quả bưởi có dạng hình cầu, vỏ màu vàng chanh và nhẵn mịn. Múi quả dày, mọng nước, tỷ lệ thịt trong mỗi quả đạt 65- 75%. Trung bình mỗi quả thường nặng 1,2 -1,8 kg, có những quả to lên đến 3-4kg. Sau khi thu hoạch có thể bảo quản được 4-5 tháng mà không bị ảnh hưởng đến chất lượng hay bị hư hỏng.

Giá bưởi dao động trong khoảng 30 – 65 000 nghìn đồng/1 quả, tùy vào chất lượng. Mỗi năm anh Hà thu về trên 100 triệu đồng/ 1 sào, cùng với việc xuất cây giống cho những người có nhu cầu trồng, năm vừa qua (2015) mức thu nhập của anh là trên 1 tỷ đồng.

Để đảm bảo chất lượng cũng như khẳng định thương hiệu của mình các sản phẩm khi đưa ra thị trường đều được anh Hà dán tem có in logo thương hiệu Bưởi Quế Dương

Bảo tồn và nhân giống gen bưởi quý

Xã Cát Quế, huyện Hoài Đức, Hà Nội là nơi duy nhất còn tồn tại loại bưởi Quế Dương cổ thụ có tuổi thọ hàng trăm năm, nhưng theo thời gian giống bưởi này mất dần.

Nhận thấy đây là giống bưởi quý, sau khi nghiên cứu nguồn gen, đặc tính sinh trưởng phát triển của cây, năm 2009 Trung tâm Phát triển cây trồng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đã tổ chức hỗ trợ người dân nhân rộng và phát triển theo hướng hàng hóa. Anh Nguyễn Duy Hà là một trong những người đi đầu trong việc bảo tồn và phát triển nguồn gen giống bưởi quý hiếm này.

Năm 2014, bưởi Quế Dương được cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Đây là sự động viên, khuyến khích vô cùng to lớn cho người dân xã Cát Quế.

Liên tiếp 2 năm 2013 và 2014 anh Hà được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mời đi dự hội chợ những hàng nông sản quý 10 nước Đông Nam Á ở Trung Quốc. Bưởi Quế Dương được đánh giá là giống bưởi ngon nhất Đông Nam Á và không ít các nước có nhu cầu nhập khẩu.

Điều đặc biệt, mặc dù giống bưởi đường Quế Dương của nhà anh Hà được chứng nhận là bưởi đầu dòng nhưng anh không giữ riêng độc quyền cho bản thân mình mà sẵn sàng chia sẻ với những ai muốn trồng giống bưởi quý. Vì vậy, những cây bưởi quả không ngon của nhiều bà con nông dân đã được anh cải tạo trở thành cây bưởi cho ra những trái ngon có giá trị kinh tế cao. Không chỉ giúp bà con cải tạo những giống bưởi chưa ngon mà anh còn thu bao tiêu sản phẩm, cùng với đó phòng Kinh tế huyện Hoài Đức cũng luôn có những chính sách ưu tiên để phát triển bưởi Quế Dương, nên đã giúp bà con trong thôn an tâm trồng sản phẩm đặc sản của vùng.