1. Công dụng của cây xạ đen

Tên khác: Dây gối, Dây gội, Dây gối Ấn Độ, Dầu gụ

Tên khoa học: Celastrus luindsii Benth & Hook.

Họ thực vật: Vệ mâu, còn gọi là Hải đồng hay Dây gối (Celastraceae)

1.Khi nhắc đến cây xạ đen, không thể không nhắc đến tác dụng tuyệt vời của nó với việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư.

• Flavonoid trong cây xạ đen có tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa do các gốc tự do gây ra từ đó giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư đồng thời ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch
• Quinon tìm thấy trong xạ đen có khả năng làm cho tế bào ung thư dễ hóa lỏng để bài tiết ra khỏi cơ thể. Khi Quinon được kết hợp với Flavonoid sẽ giúp đào thải, loại bỏ các tế bào ung thư ra khỏi người bệnh nhanh và hiệu quả gấp nhiều lần.
• Các nhà khoa học hàng đầu thế giới còn chứng minh dược chất Saponi Triterpenoid trong xạ đen có thể ức chế sự phát triển của tế bào bệnh ung thư, tái tạo các cấu trúc tế bào bị bệnh, đồng thời có khả năng ngăn ngừa quá trình phát triển và tốc độ di căn của các khối u ác tính.

2.Cây xạ đen có tác dụng chữa những bệnh về gan

• Theo y học cổ truyền, cây xạ đen có vị đắng, thơm mát có tác dụng rất hiệu quả cho việc hỗ trợ điều trị những bệnh về gan: viêm gan, xơ gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ. Do xạ đen là một loại thảo dược có công dụng làm mát gan cực kỳ hiệu quả và giúp cho cơ thể thanh nhiệt rất tốt. Cây xạ đen có thể loại bỏ đi những mụn xấu do tình trạng cơ thể bị nóng bên trong phát ra.
• Với những trường hợp gan nhiễm mỡ sau khi sử dụng cây xạ đen thì tình trạng ức chế quá trình lipid giảm mạnh, điều này sẽ làm giảm đi tình trạng của bệnh một cách hiệu quả nhất.

3. Cây xạ đen điều trị huyết áp không ổn định rất hiệu quả bằng cách rất đơn giản là uống nước xạ đen thường xuyên. Tất nhiên là tốt nhất người bệnh cần qua kê đơn, thăm khám của bác sĩ trước khi dùng cây xạ đen để có hiệu quả về huyết áp ổn định

4.Cây xạ đen có tính hàn và vị hơi chát nên có thể điều trị rất tốt chứng mất ngủ ngủ và có thể giúp cải thiện được tình trạng mất ngủ, tăng tuần hoàn máu não cực kỳ hiệu quả. Ngoài ra cây xạ đen còn có tác dụng trong điều trị các chứng chóng mặt.

Kỹ thuật trồng cây xạ đen khoa học và hiệu quả cao

Cây xạ đen là một cây thuốc quý có được sử dụng bởi tác dụng của nó giúp hỗ trợ điều trị những bệnh nan y: Ung thư và tiểu đường, tăng sức đề kháng… Cây xạ đen cũng có thể trồng được ở rất nhiều nơi, có nhiều nơi thí điểm trồng cây xạ đen và kết quả đã thành công, cây xạ đen phát triển rất tốt. Để cây xạ đen phát triển tốt, kỹ thuật trồng cây xạ đen là một vấn đề được quan tâm hàng đầu. Vậy kĩ thuật trồng cây xạ đen khoa học và đạt hiệu quả cao là thế nào? Các bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

1. Công dụng của cây xạ đen

Cây xạ đen

Tên khác: Dây gối, Dây gội, Dây gối Ấn Độ, Dầu gụ

Tên khoa học: Celastrus luindsii Benth & Hook.

Họ thực vật: Vệ mâu, còn gọi là Hải đồng hay Dây gối (Celastraceae)

1.Khi nhắc đến cây xạ đen, không thể không nhắc đến tác dụng tuyệt vời của nó với việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư.

• Flavonoid trong cây xạ đen có tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa do các gốc tự do gây ra từ đó giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư đồng thời ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch
• Quinon tìm thấy trong xạ đen có khả năng làm cho tế bào ung thư dễ hóa lỏng để bài tiết ra khỏi cơ thể. Khi Quinon được kết hợp với Flavonoid sẽ giúp đào thải, loại bỏ các tế bào ung thư ra khỏi người bệnh nhanh và hiệu quả gấp nhiều lần.
• Các nhà khoa học hàng đầu thế giới còn chứng minh dược chất Saponi Triterpenoid trong xạ đen có thể ức chế sự phát triển của tế bào bệnh ung thư, tái tạo các cấu trúc tế bào bị bệnh, đồng thời có khả năng ngăn ngừa quá trình phát triển và tốc độ di căn của các khối u ác tính.

2.Cây xạ đen có tác dụng chữa những bệnh về gan

• Theo y học cổ truyền, cây xạ đen có vị đắng, thơm mát có tác dụng rất hiệu quả cho việc hỗ trợ điều trị những bệnh về gan: viêm gan, xơ gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ. Do xạ đen là một loại thảo dược có công dụng làm mát gan cực kỳ hiệu quả và giúp cho cơ thể thanh nhiệt rất tốt. Cây xạ đen có thể loại bỏ đi những mụn xấu do tình trạng cơ thể bị nóng bên trong phát ra.
• Với những trường hợp gan nhiễm mỡ sau khi sử dụng cây xạ đen thì tình trạng ức chế quá trình lipid giảm mạnh, điều này sẽ làm giảm đi tình trạng của bệnh một cách hiệu quả nhất.

3. Cây xạ đen điều trị huyết áp không ổn định rất hiệu quả bằng cách rất đơn giản là uống nước xạ đen thường xuyên. Tất nhiên là tốt nhất người bệnh cần qua kê đơn, thăm khám của bác sĩ trước khi dùng cây xạ đen để có hiệu quả về huyết áp ổn định

4.Cây xạ đen có tính hàn và vị hơi chát nên có thể điều trị rất tốt chứng mất ngủ ngủ và có thể giúp cải thiện được tình trạng mất ngủ, tăng tuần hoàn máu não cực kỳ hiệu quả. Ngoài ra cây xạ đen còn có tác dụng trong điều trị các chứng chóng mặt.

Xem đầy đủ hơn: Công dụng của cây xạ đen- cách phân biệt từng loại

2. Đặc trưng hình thái cây xạ đen

Cây bụi thân gỗ, trườn leo vươn dài đến 20-30m trung bình 10-15m, đường kính gốc đạt 8-10cm, trung bình 7-8cm.

Cành và thân non hơi tròn, không có lông, vỏ màu xanh hơi tím, lúc già màu xám nâu.

Lá mọc cách, phiến lá hình bầu dục hay xoan ngược, có mũi nhọn ở đầu, dài 6-11cm, rộng 2-5cm. Lá non mép có răng cưa thô, màu tím, sau chuyển thành màu xanh, không rụng theo mùa, cuống dài 5cm, gân lá có 7 đôi hình lông chim

Hoa mọc chùm ở đầu cành hay nách lá, dài 5-10cm, cuống dài 2-4mm, hoa mẫu 5, màu trắng, đơn tính cùng gốc. Hoa cái có tiểu nhụy kép, noãn 3 buồng.

Quả nang hình trứng dài 1cm khi chín nứt 3 mảnh, hạt có áo màu hồng. Mùa hoa tháng 3-5, mùa quả chín tháng 9-12.

3. Đặc tính sinh thái cây xạ đen

Mọc tự nhiên ở nhiều tỉnh cả miền Bắc và miền Trung như Quảng Ninh, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hà Nội,Thừa Thiên, Gia Lai nhưng nhiều nhất là Hoà Bình.

Ở Hoà Bình gặp nhiều ở các huyện Lạc Sơn, Kim Bôi, Đà Bắc, Tân Lạc,…nhiều nhất là dưới rừng thứ sinh vùng núi đá vôi.

Thường mọc phân tán ở rừng có độ tàn che 0,4-0,5 với các loài cây trai,nghiến, ô rô,…, thân cành trườn dài và vươn cao lên tận tầng trên của tán rừng.

Theo kinh nghiệm dân gian có 2 loại: Xạ đen thân có nhựa đen và xạ vàng thân có nhựa vàng. Xạ đen làm thuốc tốt và mọc ở vùng cao hơn xạ vàng.

Ở Tú Sơn – Kim Bôi một số hộ đã có kinh nghiệm trồng quanh vườn nhà để làm thuốc. Sau 3-4 năm cây cao 4-5m đã có hoa quả.

Xạ đen gặp phổ biến ở độ cao 300-400m so với mực nước biển, nơi có nhiệt độ bình quân năm 20-25^oC, lượng mưa 1500-2000mm. Ưa đất có thành phần cơ giới trung bình, ẩm mát, thoát nước tốt, ít chua. Ưa sáng nhưng chịu được bóng, tái sinh chồi mạnh, cần có trụ đỡ trườn dài, vườn cao. Gặp nơi thuận lợi thân và cành có khả năng đâm rễ phụ cắm vào đất.

Gây trồng thích hợp ở điều kiện:

– Khí hậu ẩm mát, tốt nhất nơi có nhiệt độ trung bình 20⁰C, nhiều mây mù.

– Đất tốt, ẩm và thoát nước, tốt nhất có thành phần cơ giới trung bình, pH=5,5-6,5.

– Thực bì rừng thứ sinh nghèo kiệt hoặc trảng cây bụi có cây gỗ rải rác hay rừng mới phục hồi sau nương rẫy. Nơi trống trọc cần trồng cây phụ trợ để che bóng và làm trụ nâng cho xạ đen trườn dài và vươn cao.

4. Kỹ thuật trồng cây Xạ đen – Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam

Nằm trong Dự án phục hồi rừng đầu nguồn tự nhiên bị suy thoái tại miền Bắc Việt Nam thuộc Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam, tài liệu về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây xạ đen đã được Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Quát nghiên cứu và soạn thảo kỹ lưỡng để giới thiệu đến mọi người.

1. Nguồn giống

Có thể trồng bằng cây con gieo ươm từ hạt. Thu hạt chín đều từ cây mọc tự nhiên hoặc trồng được 4-5 năm.

Tốt nhất là trồng bằng hom lấy từ cành bánh tẻ ở rừng tự nhiên hoặc cây trồng.

2. Tạo cây con bằng hom

Cây xạ đen giống

Trung tâm Giống cây trồng Hoà Bình bước đầu đã thí nghiệm thành công với kết quả như sau:

– Chọn hom bánh tẻ (Vỏ xanh hoặc xanh nâu) đường kính 0,5-0,7cm, cắt thành đoạn dài 12 -15cm, bỏ bớt phần ngọn còn lá non và phần gốc không có lá, mỗi cành có thể lấy được 3 hom.

– Tạo bầu, vỏ bằng Pôlyêtylen kích cỡ 14x20cm, ruột bầu là hỗn hợp đất mặt vườn ươm hoặc dưới rừng trộn 10% phân vi sinh và 1% supe lân theo khối lượng.

– Tưới nước đủ ẩm cho bầu, cắm hom sâu 5-6cm, che bóng 50-60% sau 7-10 ngày thì nảy chồi và sau 3-5 tuần ra rễ đạt tỷ lệ 50-60%. Nếu dùng hom gốc và hom giữa cành được xử lý bằng thuốc bột TTG hoặc IBA nồng độ 40-120ppm có tỷ lệ ra rễ đạt 80-90%.

– Thời vụ giâm hom vào tháng 9-10 cho kết quả tốt hơn vào tháng 4-5.

– Tiêu chuẩn cây đem trồng: 6 tháng tuổi, cao 20-30cm, đường kính gốc 0,4-0,5cm, bộ rễ phát triển tốt, lá ở ngọn màu xanh.

3. Trồng, chăm sóc

– Phát dọn thực bì theo đám rộng 5-10m hoặc theo hố rộng 2-3m, mật độ 2000-2500 cây/ha (Cự ly 2×2,5m hoặc 2x2m).

– Đào hố 30x30x30cm, có điều kiện bón lót 2-3kg phân chuồng hoai/ 1 hố

– Trồng bằng cây con có bầu vào vụ xuân hoặc vụ thu khi đất đủ ẩm, vào ngày có thời tiết râm mát.

– Chăm sóc 2-3 năm liền, 2-3 lần mỗi năm, phát dọn thực bì xâm lấn và vun xới gốc, chú ý bảo vệ cây bạn cho xạ đen có trụ đỡ thân cành để có thể trườn dài vươn cao.

4. Thu hoạch

Có thể sử dụng cả thân, cành, lá, rễ nhưng chỉ thu hái cành và lá non để cho cây tái sinh chồi. Thu hoạch khi cây trồng được 2-3 tuổi. Tốt nhất là cắt cành lá vào mùa sinh trưởng, cứ 2-3 tháng cắt một lần. Trong tự nhiên nếu cắt toàn bộ cành lá có bụi thu được 200kg sản phẩm khô.

5. Hạn chế

Đã bị khai thác kiệt, trong tự nhiên chỉ còn sót lại ít cây ở vùng sâu, xa. Mới được gây trồng nên chưa có kinh nghiệm và kỹ thuật hoàn chỉnh nhất là nguồn giống.

5. Kỹ thuật trồng cây Xạ đen – Fao Việt Nam

1. Điều kiện thời tiết

Xạ đen là cây ưa thời tiết mát mẻ chỉ phù hợp với khí hậu và chất đất ở vùng núi cao, có nhiệt độ thấp. Nếu chất đất, thổ nhưỡng không thích hợp, vẫn trồng được nhưng cây sẽ không phát triển.

Đất trồng xạ đen phải là loại đất thịt, đất đỏ, đất tơi xốp có độ ẩm thích hợp không quá khô mà càng không được ngập úng.

2. Thời vụ trồng

Thích hợp nhất là từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm.

3. Cách chọn giống

Với bất cứ loại cây nào khâu chọn giống cũng đều quan trọng. Vì vậy, để đảm bảo chất lượng, cần chọn hạt giống to, mụ mẫm, đều và không sâu bệnh.

4. Kĩ thuật trồng cây xạ đen

Có 2 cách là giâm cành hoặc gieo hạt. Nếu bằng hạt thì cần xử lý trước khi gieo trồng. Đầu tiên ngâm hạt giống với nước ấm khoảng 25 phút, sau đó vớt ra trộn đều với cát rồi tiến hành gieo.

Nếu trồng trên ruộng phải lên luống rộng 90cm, cao 90-100cm để tránh ngập úng. Sau đó làm đất thật nhỏ, tạo lỗ rồi gieo hạt vào.

Lưu ý sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng lên miệng lỗ hạt, nhưng không được quá dày khiến hạt không thể nảy mầm. Hạt sẽ nảy mầm sau 5-7 ngày.

Nếu chọn phương thức giâm cành thì phải chọn cành giống khỏe. Cần dùng thuốc kích thích mọc rễ để cành nhanh mọc, đảm bảo sức phát triển của cây được tốt hơn.

5. Chăm sóc cây xạ đen

Sau khi trồng phải đảm bảo tưới đủ ẩm, bón phân và làm cỏ thường xuyên để cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Xạ đen là loại cây rất ít bị sâu bệnh tấn công nên hầu như không cần đến thuốc bảo vệ thực vật trong việc phòng ngừa các bệnh gây hại.

6. Kĩ thuật trồng cây xạ đen bằng hạt giống đơn giản

Hạt giống và giống cây xạ đen

1. Chuẩn bị chọn hạt

• Chọn hạt xạ đen uy tín
• Nhặt bỏ những hạt lép, hạt mốc
• Ngâm hạt đã chọn dưới nước trong vòng 15 phút rồi để ráo.

2. Chuẩn bị luống

• Chuẩn bị đất luống xới tơi
• Nhặt hết cỏ
• Làm thành từng luống cáo khoảng 25cm. Rộng 80-100cm

3. Cách gieo

• Trộn hạt xạ đen đã ngâm với cát, trấu, và đem trồng theo luống đã chuẩn bị sẵn.
• Khi gieo nên rải hạt đều tay, xong phủ trấu hoặc cát lên bên trên để giống được duy trì độ ẩm và phát triển thật tốt.
• Hạt giống cây xạ đen sẽ nhú mầm sau khoảng 5 ngày gieo trồng, sau đó bạn tách riêng mỗi cây ra để bỏ vào bầu làm sẵn.
• Cho tới khi cây cứng cáp thì chuyển vào vườn để trồng.

7. Kĩ thuật trồng cây xạ đen bằng cách ươm cành

1. Chuẩn bị cành xạ đen làm giống

• Chọn những cành xạ đen khỏe mạnh, chiều cao từ 15-17 cm.
• Cắt bớt 2/3 phiến lá sau đó cho phần cồi nhúng vào thuốc kích thích mọc rễ rồi bắt đầu cho vào bầu ươm đã chuẩn bị.

2. Chuẩn bị đất ươm trồng

• Đất trồng xạ đen là đất đỏ
• Đất cát pha tơi xốp, đất thịt có độ ẩm trung bình,
• Đất không ngập úng

3. Chuẩn bị vườn ươm

• Vườn ươm được làm thành từng luống khoảng 80cm, rộng 1m dài 6-10m
• Luống cao khoảng 90cm
• Làm luống có nilon phủ bên trên để che chắn
• Đất luống nên trộn lẫn mùn cưa hoặc trấu: 33%, cát khô:33%, xơ dừa: 34%

4. Chuẩn bị hố trồng

Đào hố để trồng cây xạ đen trước tầm 10 – 15 ngày là tốt nhất

Bầu cây xạ đen trước khi đem trồng

5. Cách trồng cây xạ đen

• Trồng cây cách cây khoảng 1m-1m, mỗi hàng cách hàng 80cm
• Bóc bầu cho cây giống bóc nhẹ hàng bầu cây sau đó cho cây xuống hố cho đất vào xung quanh hố, nhấn khá chặt xung quanh bầu cây giống.
• Trồng cây nghiêng 45 độ theo hướng dọc luống, bón cho cây 50kg phân chuồng và 200kg NPK cho mỗi hecta.
• Lấp gốc để chồi gốc 5 – 7 cm
• Phủ rạ rơm hoặc bèo tây lên mặt luống, bởi như vậy sẽ giúp giữ độ ẩm và tính mùn. Cung cấp dinh dưỡng cho đất tơi xốp.
• Chú ý, khi trời mưa, ngập úng thì chúng ta phải liên tục thoát nước để tránh tình trạng ngập úng liên tục. Giúp cây phát triển bình thường.

6. Chăm sóc cây xạ đen

• Cây xạ đen nên tỉa bớt cành từ năm 2 trở đi để cây thông thoáng dễ phát triển. Nên tỉa vào tháng 4 hoặc tháng 9
• Vào mùa thu nên bón thúc cho cây
• Vun đất và tạo chất mùn dưới gốc cây để cây phát triển về sau

7. Lưu ý

• Trồng cây xạ đen có thể trồng vào mọi thời điểm trong năm, tuy nhiên nên trồng vào mùa xuân hoặc mùa thu
• Nếu trồng vụ xuân, nên trồng khoảng tháng 1-4 hàng năm. Nếu vụ thu khoảng tháng 9-10

8. Cách dùng cây xạ đen đơn giản nhất

Có rất nhiều cách dùng cây xạ đen để hỗ trợ điều trị bệnh, nhưng dưới đây là cách sử dụng đơn giản nhất và cũng khá hiệu quả

Cây xạ đen sắc nước:

• Lá xạ đen: 25g
• Thân xạ đen: 50g
• Lượng nước sử dụng:1,5 lít

Cho tất cả những nguyên liệu đã chuẩn bị như trên, đun sôi nhỏ lửa trong thời gian 15 phút hoặc hãm như trà tươi trong thời gian 30 phút. Chắt nước uống hàng ngày, nên dùng nóng sẽ thơm ngon hơn.

Cây xạ đen kết hợp với một số loại dược liệu: ( Điều trị bệnh ung thư, bệnh gan…)

• Cây xạ đen (Cả lá và thân): 30-40gram
  Cây bạch hoa xà thiệt thảo:  30gram.
  Cây bán chi liên:  15gram.

Những vị dược liệu đã chuẩn bị như trên cho vào nòi và đun sôi, âm ỉ lửa 15-20 phút. Chắt nước uống hằng ngày. Uống hết trong 1 ngày.

9. Lưu ý chọn giống và ươm trồng cây xạ đen

Có khá nhiều nơi bán hạt giống cây xạ đen khác nhau. Quan trọng là bạn biết cách chọn lựa đơn vị bán hạt giống uy tín, chất lượng để mua:

• Không nên chọn mua hạt giống ở những nơi không có nguồn gốc, không mua ở thị trường chợ đen, những nơi không có uy tín vì chưa chắc đó là xạ đen và cũng đôi khi là xạ đen nhưng không đảm bảo chất lượng như bạn mong đợi.
• Hãy tìm cơ sở bạn cây giống, hạt giống tốt nhất để từ đó an tâm hơn khi gieo trồng xạ đen xuống vườn ươm, đừng để vườn ươm của bạn không lên nổi một vài cây khi mua hạt giống không đảm bảo chất lượng.
• Với bất cứ cây gì thì chọn giống là khâu quan trọng nhất và cây xạ đen cũng vậy. Do đó, việc chọn giống cần đảm bảo chất lượng, hạt đều không sâu bệnh. Cần mua tại nơi có uy tín.

Hi vọng rằng với cách chăm sóc cây xạ đen từ giâm cành và hạt giống như trên, mọi người sẽ biết cách nhân giống loại cây này tốt nhất. Không những vậy mọi người cùng biết được nên mua hạt giống ở đâu chất lượng, cây giống khỏe mạnh nhất.