Cây giống trầm hương là loại giống cây dễ trồng có giá trị kinh tế cao.
Nguồn gốc, đặc điểm, khu vực phân bố cây trầm hương
Nguồn gốc và khu vực phân bố trầm hương
- Cây giống trầm hương còn gọi là cây gió bầu hay dó bầu là một chi thực vật thuộc họ Trầm gồm 21 loài sống ở châu Á trong các khu vực rừng mưa của Indonesia, Thái Lan, Campuchia, Lào, Việt Nam, Malaysia, bắc Ấn Độ, Trung Quốc, Philippines, Borneo và New Guinea.
- Ở Việt Nam có 3 loài trầm gồm A. crassna, A. banaense và A. baillonii, phân bố rải rác trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh, mưa mùa, ẩm nguyên sinh thuộc các tỉnh Tuyên Quang, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, đặc biệt từ Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định, Ninh Thuận, Bình Thuận, đến Tây Nguyên, An Giang, Kiên Giang và đảo Phú Quốc.(theo wikipedia.com)
Đặc tính sinh thái và đặc điểm hình thái của cây trầm hương:
- Cây trầm huơng là cây thân gỗ lớn, xanh, cao từ 15-30m, có khi cao đến 40m với đường kính trên 60cm.
- Vỏ cây nhẵn có màu xám, có vết nhăn dọc theo thân cây, thịt vỏ màu trắng, có xơ hay tơ mịn dày, cành non phủ lông mềm màu vàng xám.
- Lá cây mỏng, hình bầu dục hoặc lưỡi mác, mọc đối. Mặt trên của lá có màu xanh bóng, mặt dưới có xanh nhạt hơn và có lông mịn, lá trầm hương có gân hình lông chim nổi rõ ở mặt dưới, hợp lại ở mép, cuống lá dài 2 – 5mm
- Hoa trầm hương dạng cụm hình tán hay chùm mang nhiều hoa mọc ở kẽ lá.Hoa có cuống, đài hình chuông màu trắng tro có 5 thùy và 10 vày, bầu hình trứng có lông dày, và thường đậu hoa vào tháng 7 – 8.
- Quả trầm hương dài khoảng 4cm, dày 2cm và dài chừng 3cm, mỗi quả có 2 hạt, quả thường chín vào tháng 6 – tháng 7.
- Cây trầm hương là cây dễ trồng có tốc độ sinh trưởng chậm, thích hợp với đất feralit, lúc nhỏ cây thuộc dạng trung bình nhưng khi trưởng thành là cây ưa sáng, nên cần trồng cây cách nhau 2m.
Giá trị và ứng dụng của cây trầm hương
Giá trị
- Cây trầm hương là cây lấy gỗ quý dùng cho xây dựng, và làm đồ nội thất, nhựa cây rất thơm nên được sử dụng làm hương liệu.
- Nhựa trầm hương rất thơm, được dùng làm hương liệu quý và dùng trong y học rất nhiều
- Vỏ cây còn có thể dùng sản xuất sợi bông hoặc giấy đặc biệt.
- Trong đông y, người ta dùng trầm hương để làm thuốc hơn là kỳ, bởi kỳ quá hiếm và đắt tiền, trầm có vị đắng giúp bổ nguyên dương, bổ thận khí, trợ sức cho công năng của tỳ thận, ngoài ra còn có tác dụng trợ tim, mạch tim, lợi tiêu hóa, trị tiêu chảy, chống nôn…
- Trầm kỳ có mùi thơm hơi hắc, đặc biệt khi đốt sẽ cho mùi thơm tinh dầu trầm không thể lẫn lộn với một loại hương thơm nào khác.
- Những vật phẩm chế tác từ kỳ có hương thơm gần như là mãi mãi.
- Trầm hương là một khối gỗ nặng nhẹ tùy thuộc vào lượng tinh dầu chứa trong nó.
- Số năm tuổi của trầm càng cao thì khối lượng của trầm càng nặng.Có những đồ trang sức người ta làm từ kỳ nam đeo vài chục năm vẫn còn tỏa hương thơm.
- Tác dụng của trầm hương chủ yếu là ở tinh dầu, nên thường được dùng dưới dạng nước mài, bột tán chứ không cho vào sắc.
- Kinh nghiệm cho thấy, mặc dù là thuốc quý, có tác dụng thiên về bổ, nhưng khi dùng trầm hương phải thận trọng cho người âm hư hỏa vượng, phụ nữ có thai.
Theo tâm linh:
- Trầm Hương có tuổi thọ hàng trăm năm là sản phẩm cực kỳ quý hiếm, chúng hấp thụ linh khí của đất trời đem đến cho người sở hữu những điều may mắn, bình an, sức khỏe dồi dào, sự nghiệp phát triển vững vàng, cuộc sống hạnh phúc, làm ăn phát đạt.
- Việc kết hợp trầm hương với phong thủy có thể xua đuổi được tà ma, tạo ra được những điều may mắn trong cuộc sống, giúp chủ nhân thuận lợi trong khoa cử, công việc thăng tiến thuận lợi, kinh doanh buôn bán hanh thông…
- Trầm được dùng chữa bệnh thường là loại trầm có hàm lượng cao. Loại pha tạp nhiều gỗ, ít trầm thường được dùng để làm hương (nhang), khi đốt lên có mùi đặc biệt và quyến rũ, được các bậc vua chúa, quý tộc dùng trong các dịp lễ tết, cúng giỗ.
- Khói trầm hương được dùng như một chất trừ tà, uế khí.
- Bột trầm hương chống được bọ chét, chấy, rận.
- Gỗ trầm hương là loại gỗ có giá trị kinh tế cao chế tác đồ trang sức, vòng đeo tay, tràng hạt cho những người tu hành dùng.
- Trầm hương cũng được chưng cất thành tinh dầu. Và ở dạng tinh khiết nhất, dầu trầm hương lâu năm có thể có giá lên đến 80.000 USD/lít, được các nhà kinh doanh đặt cho biệt danh là "vàng lỏng".
- Thị trường trầm hương toàn cầu ước tính trị giá 32 tỷ USD. Đến cuối năm 2029, thị trường dự kiến sẽ tăng gấp đôi lên 64 tỷ USD.
- Trầm hương có lượng dầu rất cao thường là >25% nên có mùi thơm đặc biệt và nhất khi khi đốt.
- Trầm hương chính hiệu hoặc cao cấp thì thường có lượng dầu đạt 60-80% nên rất quý hiếm.
Phân loại trầm hương
- Hạng nhất : Kỳ nam hay còn gọi là kỳ
Là loại trầm hương có phẩm cấp cao nhất, cho nhiều dầu, nhẹ, mềm, dẻo, nhuyễn, khi nếm có đủ vị chua, cay, đắng, ngọt, tỏa mùi thơm tự nhiên, khi đốt hương thơm đặc biệt, khói xanh, bay thẳng và dài lên không trung. Kỳ nam được chia thành 4 loại theo thứ hạng là Bạch kỳ, Thanh kỳ, Huỳnh kỳ và Hắc kỳ
Là loại trầm hương ít dầu, nặng, vị đắng, hầu hết khi đốt mới tỏa mùi thơm, khói màu trắng, bay quanh rồi tan ngay. Trầm được xếp thành 6 loại với 6 màu sắc có các giá trị khác nhau trong đó sắc sáp trắng là có giá trị cao nhất mang lại nhiều điềm tốt cho bạn.
Hầu như tốc có nhiễm rất ít lượng dầu nênđược đánh giá là hạng thấp nhất trong Trầm hương. Tốc có rất nhiều loại nhưng điển hình là: Tốc đỉa, tốc dây, tốc hương, tốc pi.
Trong đó tốc hương là loại Tốc có mùi hương rất đặc biệt
Trong 4 nhóm tốc thì tốc đỉa được đánh giá cao hơn về chất lượng. Tuy nhiên, việc xếp nhóm tốc không nhất thiết theo thứ bật phẩm cấp.
Kỹ thuật trồng cây trầm hương
Trầm hương được hình thành trên cây gió bầu có tuổi đời từ 10-15 năm trở lên.
Quá trình hình thành trầm hương là do cây dó bầu tiết ra nhựa để chữa các bệnh do nấm hoặc vi sinh tấn công.
Lâu ngày vết nhựa bị phong hóa chuyển thành trầm.
Chọn cây giống trầm hương
Trầm hương chủ yếu được trồng từ hạt hoặc cây giống gió bầu gieo hạt.
Hạt giống sau khi thu hoạch sẽ được ươm nảy mầm trong bầu ươm trước khi đem đi trồng.
Thời vụ và mật độ trồng
- Cây có thể trồng vào bất kỳ vụ mùa nào trong năm.
- Cây từ 5 tuổi trở lên mới bắt đầu ra hoa, kết trái.
- Sau khoảng 5 năm, cây dó bầu sẽ ra hoa vào khoảng tháng 3-5 âm lịch và cho quả vào giai đoạn cuối tháng 5.
- Mật độ trồng cây trầm hương là cách hàng 5m, khoảng cách giữa các hạt là 4m hoặc 3×3 m, 3×6 m.
Làm đất và đào hố
- Đào hố 25 x 25 x 25 (cm), mặt bầu cách mặt đất 5cm.
- Sau khi trồng 20 ngày chúng ta cần bón phân urê 1 muỗng cafe/ gốc để cây trầm hương sinh trưởng tốt.
Hướng dẫn chăm sóc cây Trầm Hương đúng cách
Tưới nước
- Thường xuyên tưới nước để giữ ẩm cho cây trầm hương giống sau khi trồng.
- Những cây dưới 2 năm tuổi cần tưới nước 2 lần/tháng; cây 2 năm tuổi chỉ cần tưới nước 1 lần/tháng.
- Với cây đã trên 3 năm tuổi thì không cần tưới nước.
Cắt tỉa, tạo hình
- Tiến hành làm cỏ cho cây 2 lần/năm, vào tháng 1-2 và tháng 8-9; xới gốc cây 2-3 lần/năm.
- Khi cây được 2 năm tuổi thì cần tỉa nhánh, giữ lại 15-20 nhánh chính mọc từ thân.
- Thực hiện tỉa nhánh định kỳ 4 lần/năm theo từng quý.
Cách tạo trầm hương từ gió bầu
- Cây trầm có thể tự tạo trầm tự nhiên do ảnh hướng của các yếu tố như gió, côn trùng, động vật.
- Bên cạnh đó, nếu muốn tự tạo trầm cho cây bạn cũng có thể làm như sau:
- Sử dụng khoan để khoan vào thân cây 2-3 lỗ, mỗi lỗ cách nhau khoảng 2-3cm (tùy thuộc vào độ lớn của cây mà chọn độ sâu mũi khoan phù hợp).
- Tại chỗ lỗ khoan cho dung dịch hóa chất chuyên dụng vào, sau một thời gian thịt cây bị thối rữa và tạo ra một lớp viền màu đen (trầm).
- Làm thế nào để tạo trầm cho cây Trầm Hương?
Bón phân
- Được khoảng 20 ngày thì bón phân Ure theo liều lượng 1 muỗng cafe/gốc. Sau 1-2 tháng, kiểm tra khả năng sống của cây để thay mới những cây bị chết.
Mua cây trầm hương giống ở đâu chất lượng?
- Cây giống trầm hương được nhân giống từ hạt đã có rễ và giâm ủ kĩ trong bịch đảm bảo tỉ lệ sống cao.
- Cây có chứng nhận nguồn gốc giống chuẩn và bảo hành kèm theo.
- Tiêu chuẩn cây giống: cây cao từ 20-30 cm.